Endüstriyel Tasarım
Endüstriyel Tasarım
Endüstriyel Tasarım Tescili, özgün tasarıma sahip bir ürünün tamamı ya da bir parçası, çizgisi, süslemesi yani estetik özelliklerini ve özellikle görsel algıya hitap eden özellikleri tanımlamaktadır. Özgün olan endüstriyel tasarımın tasarımcısına ait olduğunu ve her türlü tasarım, üretim ve satış faaliyetine konu olarak 3.şahısların taklitlerinden ve haksız kazanç elde etmelerinden korumak amacıyla endüstriyel tasarım tescil sistemi oluşturulmuştur.
Endüstriyel Tasarımın – yeni olması; yani tescil başvurusundan önce herhangi bir şekilde yayına açılmamış, sergilenmemiş olması özelliği ile ayırt edici özellikte olması; yani diğerlerinden ayırt edici özelliklerinin bulunduğu ve tüketicinin nezdinde ürünlerin yan yana görülmesi durumunda birbirlerinden ayırt etmelerini sağlayan tüm farklı özellikleri taşıması İle endüstriyel tasarım tescil şartları tamamlanmaktadır.
Endüstriyel Tasarım sahibi tasarımcı ürününün belli bir süre koruma haklarını elde etmek amacıyla ülkemizde endüstriyel tescil konusunda tek yetkili kurum olan Türk Patent Enstitüsü’nde başvuru yapması ile süreç başlamış olmaktadır. Endüstriyel Tasarım başvuru dosyasının Türk Patent Enstitüsü standart formları ile hazırlanması ve İdareye sunulması ile başvuru numarası ve başvuru tarihi Endüstriyel Tasarım siciline kaydedilmektedir.
Endüstriyel Tasarım tescil süresi başvuru tarihi itibariyle; 2-2,5 ay şekli inceleme, 6 ay ilan ve 2 ay tescil belgesi düzenlenmesi olarak değerlendirildiğinde toplam 10-12 ay sürmektedir. Endüstriyel tasarım tescili ilk koruma süresi başvuru tarihi itibariyle 5 yıldır. 5 yıllık koruma süresi sonunda endüstriyel tasarım tescili bir sonraki 5 yıllık koruma süreci için tasarım sahibi talebi ile yenilenebilmektedir.
Bu işlem toplam 4’er kez uygulanmakta ve genel toplamda endüstriyel tasarım tescili koruma süresi 25 yıl olarak tasarım sahibine koruma hakkı sağlamaktadır. Endüstriyel Tasarım tescili başvurusunda başvuru sahibi bilgilerinin yanı sıra tasarımcı bilgilerinin de yer alması gerekmektedir. Aynı zamanda tasarımcı ile tasarım sahibi arasındaki ilişkinin beyan edilmesi ve tasarım hakkının nasıl elde edildiğinin belirtilmesi önemlidir.
Tasarım sahibi aynı zamanda tasarımcı olabileceği gibi, hizmet ilişkisi, sözleşme gereği gibi özel şartlarla tasarım hakkı tasarım sahibine verilmiş olabilmektedir. Endüstriyel Tasarım tescili başvuru tarihi itibariyle Türk Patent Enstitüsü kayıtlarında belirlenen başvuru numarası ile takip edilmekte ve tescil işlemlerinin tamamlanması aşamasında aynı numara ile tescillenmektedir. Endüstriyel tasarım tescil numarası yenileme işlemi yapıldığında da sabit kalmaktadır.
Ancak kısmi devir işlemi yani endüstriyel tasarım tesciline konu olan tasarımların bir kısmı için devir işlemi yapılması halinde kısmi devir işlemine konu olan endüstriyel tasarımlar için yeni bir endüstriyel tasarım tescil numarası belirlenmek suretiyle yeni bir endüstriyel tasarım tescil belgesi düzenlenmektedir. Endüstriyel tasarım tescili uygulamaları Türk Patent Enstitüsü nezdinde standart formların düzenlenmesi ve çıktı alınması ile dosya hazırlanması suretiyle başlatılabileceği gibi, son yıllarda gerek işlemlerin hızlı bir şekilde yürümesi ve gerekse kağıt israfı ve kalabalığını ortadan kaldırmak adına online başvuru sistemi de kullanılabilmektedir.
Günlük hayatımızda sürekli kullandığımız, karşılaştığımız arabalar, evler/binalar, bardaklar, mobilyalar, takılar, giysiler, aksesuarlar, cep telefonları ve daha pek çok örnekle arttırabileceğimiz ürünler endüstriyel tasarım tesciline konu olabilmektedir. Endüstriyel tasarım tescili dosyasında tek bir ürün, tek bir ürüne ait farklı açıları gösteren görsel anlatımlar olabileceği gibi, aynı konulu ve/veya ilişkili konulu ürünlerin aynı dosya içinde tek bir başvuru ile işlemlerinin başlatılması mümkündür.
Endüstriyel tasarım tescili ücretlendirmesi ürün sayısı, ürüne ait görsel anlatım sayısı doğrultusunda belirlenmektedir. Endüstriyel tasarım tescili için başvuru yapılmasını takiben, tasarım sahibi ürünlerini koruma hakkını başlatmış olup, isteği doğrultusunda devir ve lisans işlemlerine de konu edebilmektedir.
Endüstriyel Tasarım Devir İşlemleri
Endüstriyel Tasarım Hakkı da Marka ve Patent / Faydalı Model haklarında olduğu gibi mülk olarak düşünülmek suretiyle sahibi tarafından 3. şahıslara devir yoluyla satılabilmektedir.
Tescil ya da başvuru sahibi tarafından, başvuru aşamasında ya da tescillendikten sonraki koruma süresi içerisinde Endüstriyel Tasarımın tescil hakkı 3. şahıslara devredilebilmektedir. Bu endüstriyel tasarım hakkının devir işlemi olarak tanımlanmaktadır.
Endüstriyel Tasarım hakkının devir işleminin tamamlanabilmesi için Türk Patent Enstitüsü tarafından istenilen ve endüstriyel tasarım hakkının devir işlemi dosyasında bulunması gereken evraklar aşağıda sırasıyla belirtilmiştir;
– Tescilli Endüstriyel Tasarımlar için tescil belgesi aslı,
– Endüstriyel Tasarım Devir işlemi harç bedeline ait ödeme dekontu/makbuzu
– Endüstriyel Tasarım Devir işlemini takip eden marka/endüstriyel tasarım vekiline düzenlenmiş vekaletname
Endüstriyel tasarım hakkı devir işlemleri, endüstriyel tasarım hakkını alan ve endüstriyel tasarım hakkını devireden şahıs/firma yetkilisi tarafından noter huzurunda karşılıklı imzalanmış, endüstriyel tasarım tescil numarasının ve ilgili tescil dokümanlarının yer aldığı noter tasdikli devir sözleşmesi, yabancı şahıs/firmalara ait devir taleplerinde devir sözleşmesinin noter tarafından tasdik edilmiş Türkçe çevirisi,
Birden fazla tasarım için alınmış endüstriyel tasarım hakkı devir işlemlerinde, tescil kapsamında yer alan tüm tasarımlar için devir işlemi yapılabileceği gibi, tescil kapsamında yer alan tasarımların bir kısmı için de endüstriyel tasarım devir işlemi yapılabilmektedir.
Kısmi olarak yapılacak endüstriyel tasarım devir işlemi için hazırlanacak devir sözleşmesinde, devredilen tasarımların tescil kapsamında yer alan ve Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Tasarım Sicilinde görülen tescil sıra numaralarının tek tek belirtilmesi gerekmektedir.
Endüstriyel Tasarım Tescil hakkı sahipleri adına tescilli ya da başvuruda olan birden fazla endüstriyel tasarım tescil başvurusu veya tescilinin endüstriyel tasarım devir işlemi için, endüstriyel tasarım tescil numaraları ve sıra numaraları ile ilgili tescil dokümanları bulunan tek bir sözleşme kabul edilmektedir.
Endüstriyel Tasarım devir sözleşmesinde, endüstriyel tasarım hakkı sahibi yani devir eden ve devir alan ad/soyad – unvan bilgileri ile adres bilgilerinin yer alması , devir işlemine konu olan endüstriyel tasarımın tescil numarası , başvuru numarası ile sıra numarası ve devir bedelinin yer alması gerekmektedir.
Endüstriyel Tasarım kısmi devir işlemlerinde, kısmi olarak devredilen tasarımlar için kısmi devir alan şahıs/firma adına Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Tasarımlar Sicilinde yeni bir endüstriyel tasarım tescil dosyasıoluşturulmaktadır. Tescil kapsamının bir kısmı için devir edilen ve alınanendüstriyel tasarımlar için yeni endüstriyel tasarım tescil numarası verilmekte ve endüstriyel tasarım belgesi düzenlenmektedir. Endüstriyel Tasarım, yeni tescil numarası ile ilk tescil / koruma tarihi de belirtilerek Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Sicil kayıtlarına kaydedilmektedir. Endüstriyel tasarım devir işlemi,devir işleminin tamamlanmasını takibeden aya ait Endüstriyel Tasarım Bülteni’nde ilan edilir.
Tescil kapsamındaki tüm tasarımlar için yapılan endüstriyel tasarım devir kaydı da gerekli evrakların devir dosyasına aktarılması ile işlemler tamamlandıktan sonra takibeden aya ait Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde ilan edilmektedir.
Bu şekilde endüstriyel tasarım hakkı tam devir ve kısmi devir işlemi tamamlanmaktadır.
Devir işlemi tamamlanan Endüstriyel Tasarım koruma süresi sonunda yenileme, koruma süresi boyunca tam devir, kısmi devir, lisans, adres değişikliği, unvan değişikliği, nev’i değişikliği, veraset intikal, iptal işlemlerine konu olabilmektedir.
Devir işlemi tamamlanan endüstriyel tasarımına ait haklar devir alan şahıs/firma adına endüstriyel tasarımın başvuru tarihi itibariyle olmak üzere işlemeye devam edecektir.
Devir alan şahıs/firma endüstriyel tasarımı üretmeye , satmaya , lisans vermeye ya da yeniden devir etmeye yetkilidir.
Noter huzurunda hazırlanan ve karşılıklı taraflarca imza edilen devir sözleşmesinin 3. şahıslar karşısında etkili olması için mutlaka Türk Patent Enstitüsü nezdinde Endüstriyel Tasarımlar Dairesi Başkanlığı siciline kaydedilmesi gerekmektedir.
Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Durumları
Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Durumları koruma süresi boyunca koruma kapsamında dâhil edilmiş endüstriyel tasarımların üretimi, satışı, lisanslandırılması, devir işlemi uygulanması, yenilenmesi gibi hakları kapsamaktadır. Üretim ve satış ile devir ve lisans yoluyla hakkın 3.şahıslara verilmesi, endüstriyel tasarım hakkı sahibine aittir.
Endüstriyel Tasarım Hakkı Sahibi ve/veya endüstriyel tasarım hakkı sahibinin yetki verdiği kişi/firmanın bilgisi ve izni olmaksızın endüstriyel tasarım hakkı koruma kapsamında bulunan tasarımının aynısının veya karışıklığa sebebiyet verecek derece ayırt edilemeyecek bir benzerinin ticari faaliyette kullanılmasını endüstriyel tasarım hakkına tecavüz olarak tanımlanmaktadır.
Bu tanımın içinde aşağıda belirtilen şartların gerçekleşmesi endüstriyel tasarım hakkına tecavüz olarak açıklanmaktadır;
1.) Endüstriyel Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın endüstriyel tasarım koruma kapsamında yer alan tasarımın aynısını ve/veya benzerlerini üretmek, üretimde kullanılan alet/cihaz ve makineleri elde bulundurmak, piyasa arz etmek, direkt, perakende, toptan ya da bayi kanallı satış faaliyetini gerçekleştirmek, 3.şahıslara lisans vermek suretiyle üretim ve satışını gerçekleştirmek,
2.) Endüstriyel tasarım hakkına tecavüz şartıyla 3.şahıslarla lisans hazırlamak ve bu lisans sözleşmesi kapsamını genişletmek
3.) Aynı ya da benzer tasarım için Türk Patent Enstitüsü nezdinde bir başvuruda bulunmak
Endüstriyel Tasarım Hakkına Tecavüz Halinde Açılabilecek Davalar aşağıda tanımlanmıştır;
Endüstriyel Tasarım hakkı iki şekilde kullanıma izin vermektedir. Bu hakkın olumlu şekli endüstriyel tasarım hakkı sahibine kullanma hakkı tanıması ve olumsuz şekli ise, endüstriyel tasarımın başkası tarafından izinsiz kullanılmasını engellemek ve men etmek hakkını tasarım sahibine vermesidir.
Endüstriyel Tasarım başvurusu ve endüstriyel tasarım tescil belgesi, başvuru/tescil sahibine hukuki koruma sağlamaktadır. Endüstriyel Tasarım hakkının korunması, hukuk davaları ve/veya ceza davalarına konu olabilir.
A-) Hukuk Davaları:
Endüstriyel Tasarım hakkı sahibi, Endüstriyel Tasarımdan doğan hakları, koruma kapsamında yer alan tasarımın aynısının ve/veya benzerinin üretilmek, satışa sunulmak, lisanslandırılmak üzere tecavüze uğraması durumunda, KHK m. 49 gereği aşağıdaki taleplerle dava açma hakkına sahiptir.
Davalar;
- Tecavüzün tespiti
- Tecavüzün önlenmesi
- Tecavüzün durdurulması
- Tecavüzün giderilmesi
- Tazminat davaları
- Maddi tazminat
- Manevi tazminat
- İtibar tazminat
- El koyma
- Ürünler ve üretimde kullanılan araçlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması
- Şekil değiştirme ve imha talep edilmesi
- Mahkeme kararının ilgililere tebliğ edilmesi
10. Kamuya ilan yoluyla duyurulması ve mahkemece verilen kararının hükmün ilanı
11. İhtiyati tedbirler
12. İhraç ya da ithal edilen var ise bu ürünlerin gümrüklerde el konulması
B-) Ceza Davaları:
Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüz halinde verilecek cezalar ihlal faaliyetine göre, üretici, satıcı vb. şartlarda farklı uygulanmaktadır.
KHK m.48/A gereği kanuna uymayan endüstriyel tasarım hakkı ihlalinde bulunanlar hakkında ağır cezalar uygulanmaktadır.
Bu cezalar;
– Ürün veya ürünlerin toplatılması, üretime yönelik araçların toplatılması ile ürün ve üretime yönelik araçların imhası,
– hapis cezası,
– para cezası,
– işyerinin kapatılması,
– ticaretten men edilmesi şeklinde uygulanmaktadır.
Bu cezaların uygulaması özgün tasarımların ülkemize kazandırılması ve özgün tasarım sahibini koruyarak, endüstriyel tasarım korumasına güveni arttırmak ve endüstriyel tasarım korumasına yönlendirerek markalarda olduğu gibi endüstriyel tasarımlarda da ön saflarda yer alabilmektir.
Endüstriyel Tasarım hakkına tecavüz durumunda haklarını bilen ve savunan bilinçli tasarım sahipleri çalıştıkları vekil firmalarının hukuk birimlerinin desteğini almak suretiyle gerekli zamanlarda gerekli müdahalelerde bulunabilmektelerdir.
Özgün tasarımların korunması ve özgün tasarımların yaratılmasına ilişkin çalışmaların artması için, yurt dışında özellikle Çin’de üretilecek taklitlerinin piyasalarını bozmaması ve emeklerinin boşa gitmemesi için hakların sağladığı yetkilerini gerek Türk Patent Enstitüsü nezdinde ve gerekse hukuki süreçte kullanmalıdırlar.
Aynı ya da benzer tasarımlar için Türk Patent Enstitüsü nezdinden yapılacak başvurular da özel program takip/izleme sistemi ile belirlenmek suretiyle 6 aylık ilan süresi içerisinde öncelik hakkını kanıtlayan dokümanların ekli olduğu itiraz dosyasının Türk Patent Enstitüsü nezdine sunulması ile itiraz birimine sevkedilerek incelenecek ve öncelikli hak sahibinin özgün tasarımı ve haklılığını gösteren evraklar ile talep edilen red kararı alınacaktır.
Türk Patent Enstitüsü nezdinde ilan sürecinde, gerekli itirazın yapılmaması ya da yapılan itirazın eksik evraklar nedeniyle reddedilmesi durumunda, Türk Patent Enstitüsü tarafından verilecek itirazın reddedilmesi kararına ve tescil belgesi hazırlanması halinde tescil belgesinin iptal edilmesi için dava yolu açılmış olacaktır.
Endüstriyel Tasarım Tescil Süreci
Endüstriyel Tasarım Tescil Süreci endüstriyel tasarım başvurusu yapılmasını takiben Türk Patent Enstitüsü uzman ve uzman yardımcılarınca şekli inceleme sürecine dâhil edilerek, başvuru dosyasında yer alan özgün tasarım yeni ve ayırt edici özelliklerini tanımlayan tarifname ve estetik görünüşü tanıtan görsel anlatımların netliği, yeterliliği ve birbirleri ile uyumları doğrultusunda değerlendirilerek 6 ay süre ile ilan kararı ya da şekli eksiklik kararı verilmekte ve başvuru sahibine tebliğ edilmektedir.
İlana çıkan tasarım/lar 6 ay süre ile 3.şahısların itirazı amaçlı olarak yayınlanan endüstriyel tasarım başvurusu için, bu süre içerisinde herhangi bir itiraz ile karşılaşmaz ise 6 aylık süre sonunda tescil kararı yayımlanarak, tescil belgesi düzenlenmesi işlemlerine geçilmektedir.
6 ay süre ile 3. şahısların itirazı amaçlı olarak yayınlanan endüstriyel tasarım başvurusu için, bu süre içerisinde başvuru dosyasındaki tüm tasarımlar ya da bir kısmı için itiraz gelmesi durumunda 6 aylık ilan süresi sonunda gelen tüm itirazlar Türk Patent Enstitüsü Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’na görüşülmek ve karara bağlanmak için sevk edilmektedir.
Bu aşamada başvuru sahibine, başvuru numarası ve sıra numarası bilgileri mevcut bilgi yazısı,itiraz dosyası ve ekleri ile başvurusuna itiraz dosyası bulunduğuna dair tebliğ gönderilmektedir. 1 aylık süre içerisinde bu itiraz dosyasına karşı görüş vermesi talep edilmektedir. Aksi takdirde Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’nca başvuru için itiraz dosyası ve ekli dokümanları dikkate almak suretiyle karar verecektir.
Başvuru dosyasında mevcut tasarımların bir kısmında bile itiraz olması halinde dosya içindeki diğer itiraza konu olmayan tasarımlar Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’nun itiraza konu tasarım veya tasarımları değerlendirmesi ve kararı yayımlamasını beklemek zorundadır.
İtiraza konu tasarımların Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunca tamamen red edilmesi ya da kısmen reddedilmesi durumu oluşabilir. Bu durumda itiraza konu ve itiraz kabul edilen tasarımlar başvuru dosyasında iptal edilerek diğer tasarımlar için tescil belgesi düzenlenmesi işlemlerine geçilmektedir.
İtiraza konu tasarımların Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunca itiraz dosyasında dayanak gösterilen kanıt evraklarla ilişkili olmadığına kanaat getirilmesi halinde de diğer tasarımlarla birlikte başvuru için tescil kararı verilerek tescil belgesi düzenlenmesi işlemlerine geçilmektedir.
Yeniden İnceleme Kurulu Kararının başvuru dosyasına red/kısmi red ya da itiraza red/kısmi red kararları vermesi halinde Türk Patent Enstitüsü nezdinde tekrar bir itiraz dosyası hazırlanması ve sunulması durumu mevcut değildir. Yeniden İnceleme Kurulu Kararının başvuru dosyasına red / kısmi red ya da itiraza red/kısmi red kararları vermesi halinde başvuru sahibi veya itiraz sahibinin dava yolu açılmış olmaktadır. Dava açmak için süre sonu Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun kararı başvuru sahibi ve itiraz sahibine tebliğ tarihi itibariyle 2 aydır.
İtiraz süreleri sona eren ve tescil belgesi düzenlenmesi hakkını kazanan tasarımlar için tasarımı tanımlayan tarifname ile görsel anlatımların yer aldığı sayfalar ve başvuru sahibi ad/soyad – unvan adres bilgileri ile başvuru tarihi, tescil tarihi, ilan tarihi, Yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu kararı (varsa ) bilgi notu, iptal edilen görsel anlatımlar varsa İPTAL olarak belirtilmek üzere görsel anlatımlar ciltlenmiş endüstriyel tasarım tescil belgesi ekinde yer alacak şekilde hazırlanmaktadır. Tescil Belgesi imza edildikten sonra başvuru sahibine ya da varsa vekiline elden ya da posta yoluyla ulaştırılmaktadır.
Tescil belgesi düzenlenmiş Endüstriyel tasarımın tescil koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. 5 yıllık sürenin tamamlanmasından önceki 6 ay içerisinde başvuru sahibince ilgili yıla ait ücret tarifesine göre ödenmiş yenileme harç bedeli dekontu ekinde olacak şekilde Türk Patent Enstitüsü standart formu tescil numarası ve başvuru sahibi bilgileri yer alacak şekilde doldurularak Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Tasarımlar Dairesi Başkanlığına yenileme talebi olarak sunulmaktadır.
Endüstriyel tasarım tescili yenileme işlemleri 5’er yılda bir 4 kez yapılabilmektedir. Endüstriyel tasarım tescil koruması toplamda 25 yıl’dır.
Koruma süreleri içerisinde başvuru sahibi, tasarım haklarını tamamen ya da kısmen devir edebilir, lisans verebilir, adres, unvan, nev’i değişiklikleri yapabilir.
Koruma süresi içerisinde tasarım sahibi hak ihlaline uğradığını, tasarım tecavüz durumu oluştuğunu tespit ederse Türk Patent Enstitüsü nezdinde ya da mahkemelerde haklarını kullanarak savunma yapabilir ve haksız rekabetin önüne geçebilir.
Endüstriyel Tasarım tescil belgesi edinilmesinden sonra tasarım sahibinin haklarının korunması ve ihlalle karşılaştığından haberdar edilmesi için vekil firma desteği/danışmanlığı alması ve özel program takip/izleme sisteminde yer alması önemlidir.
Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu
Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu, tasarımın estetik unsurların ön planda olduğu, özgün şekiller verilmek suretiyle tasarlanmış ürünleri tanımlamaktadır. Özgün tasarlanmış, yani YENİ ve AYIRT EDİCİ ÖZELLİK taşımak suretiyle aynı konulu ürünlerden kendisini ayırabilen, fark yaratan ürünler için, tasarımcısı ya da tasarım hakkına sahip firma/şahıs tarafından Endüstriyel Tasarım tescil başvurusunda bulunulabilmektedir.
Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Tasarımlar Dairesi Başkanlığı’nca kabul edilen endüstriyel tasarım başvurusu dosyasında bulunması gereken evraklar ;
a-) Başvuru dilekçesi, TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ tarafından hazırlanmış özel form kullanılmaktadır
b-) Başvuru ücretinin ödendiğini gösteren dekont/makbuz
c-) Ürünün estetik özelliklerini tanımlayan tarifname
d-) Ürünün estetik özelliklerini gösteren farklı açılardan fotoğraflandırılmış görsel anlatımlar
e-) Tasarımcı sahibi
f-) Tasarım hakkı sahibi
g-) Tasarım hakkı sahibi ile tasarımcı arasındaki ilişkiye dair beyan
f-) Vekil / vekil firma ile çalışılıyorsa vekâletname (noter tasdiğine gerek bulunmamaktadır.)
Bu evrakların ve bilgilerin eksiksiz olarak TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ’ ne ulaştırılması ile başvuru tarihi ve başvuru numarası kesinleşmektedir.
Türk Patent Enstitüsü şekli incelemeye alacağı dosya için estetik özellikleri tanımlayan tarifname ve estetik özelliklerini gösteren görsel anlatımlarla uyumu, netliği ile yeterliliğini kontrol ederek endüstriyel tasarımın ilan kararı yazısı ya da şekli eksikliğin giderilmesi amacıyla başvuru sahibine bilgi yazısı göndermektedir.
Endüstriyel Tasarım Başvuru yapmadan önce tasarım sahibi ve veya tasarımcının ürün veya ürünleri için piyasadaki aynı konulu ürünlerden farklarını belirlemeli ve bilmelidir.
Ya da bu hususta konu başlığı ve veya sektördeki firmaların unvanlarına göre yapılacak ön araştırma işlemi için vekil/vekil firmalarından destek almalıdırlar.
Bu ön araştırma işlemi yapılmaksızın aynı / çok benzer ürün için yapılacak endüstriyel tasarım başvurusu nakit ve vakit kaybı ile birlikte öncelikli hak sahibinin haklarının ihlali ile karşı karşıya kalma riskini de beraberinde getirmektedir.
Ön araştırmaya rağmen başvurunun yapılması durumunda da yine vakit ve nakit kayıpları olacağı gibi, öncelikli hak sahibinin hakkının ihlali hali gerçekleşmiş olacak ve kötü niyet ve haksız rekabete konu davaların içinde kendilerini bulacaklardır.
Bu durumda endüstriyel tasarım hakkının olmazsa olmaz iki şartı sağlanmalıdır;
Ürünün Yenilik / Yeni Olma Özelliği
Endüstriyel tasarım başvurusuna konu olacak bir ürün/ürünlerin başvurudan önce herhangi bir alanda kamuya sunulmamış ise YENİ kabul edilir. Bu durum endüstriyel tasarım hoşgörü süreci olan başvuru/rüçhan tarihinden önceki 12 aylık süredir.
Ürün veya ürünlerin bu 12 aylık süre içerisinde tasarımcısı /tasarım hakkı sahibince piyasaya sunulması YENİLİK esasını etkilemeyeceği gibi ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL BELGESİ almasında sorun oluşturmamaktadır.
– ayırt edici nitelik;
Endüstriyel tasarım tesciline konu olacak tasarımın, bilgilenmiş kullanıcı; orta düzey tüketicinin öncelikle görsel algısında ; ,piyasadaki aynı konulu ürünlerden farklı olduğu etkisini oluşturması olarak tanımlanmaktadır.
YENİLİK ve AYIRT EDİCİLİK şartlarını tüketicinin algısında yerleştirmiş bir ürünün endüstriyel tasarım tescili belgesi edinmesi zor olmayacaktır.
Tasarım sahibince ürün üzerinde yapılacak estetik kaygıya yönelik farklılıkların her biri ayrı ayrı ya da tek bir dosya içerisinde yer alacak şekilde ve ilgili yıla ait ücret tarifesi gereği ödemeleri yapılmak suretiyle endüstriyel tasarım tescil başvurusu Türk Patent Enstitüsü’ne gönderilerek işlemler başlatılmış olmaktadır.
Başvuru tarih ve başvuru numarası sisteme kaydedilen endüstriyel tasarım için ilk adım atılmış olmakta ve tescil süreci başlamaktadır.
Endüstriyel Tasarım başvuru dosyaları Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Tasarımlar Dairesi Başkanlığı’nda görev yapmakta olan uzman ve uzman yardımcıları tarafından değerlendirilmektedir.
Başvuru tarihi ile birlikte çalışılan vekil firma tarafından aylık olarak Türk Patent Enstitüsü tarafından yayımlanacak Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde ilan edilecek diğer tasarım başvuruları içinde özel program içinde takip ve izleme sistemi devreye girecek ve aynı ya da benzer bir başvurunun tespiti durumunda tasarım sahibi firmaya bilgi verilebilmektedir.
Vekil firma desteği/danışmanlığından yararlanmayan firmaların/şahısların bu tür takip/izleme sistemine dâhil edilmesi mümkün olmadığından sadece Endüstriyel Tescil Belgesi edinmeleri, ancak bu Endüstriyel Tescil Belgesinin sağladığı haklardan gerektiği şekilde yararlanmamaları ve hak kayıpları yaşamaları söz konusudur.
Vekil firmasından Ön araştırma ve akabinde özel program ile yapılacak izleme /takip sistemi desteğinden yararlanacak tasarım sahibi Türk Patent Enstitüsü tarafından kendisine tanınacak Endüstriyel Tasarım hakkını doğru kullanarak, taklitçilerine karşı güçlü bir duruş sergileyecek ve herhangi bir hak ihlali durumunda Türk Patent Enstitüsü nezdinde çözüme ulaşabilecektir.
Aksi takdirde kısa bir zamanda ve daha az giderle çözüme ulaşacak bir durum mahkemeye intikal etmesi halinde uzun zaman sürecek ve zaman kaybıyla birlikte masrafları da arttıracaktır. Bunun yanı sıra süreç tamamlanana kadar özgün ürünün yanında taklitlerinin de piyasada bulunması riski söz konusu olacaktır.
Türk Patent Enstitüsü tarafından uygulamaya konulan çevrimiçi işlemler online başvurular ile endüstriyel tasarım başvuruları daha hızlı sisteme aktarılmakta ve şekli inceleme süreci daha hızlı başlamaktadır.
Başvuru dosyası Türk Patent Enstitüsü kayıtlarında oluştuğunda ilan edilene kadar sadece başvuru sahibi adına bir başvuru olduğu görülmektedir. Ancak dosya içeriğine ilan edilene kadar ulaşılamamaktadır.
Başvurusu yapılan endüstriyel tasarım dosyasında yayın erteleme talebi olmaması halinde şekli inceleme sürecinin tamamlanması ile ilan kararı yayımlanmakta ve takip eden aya ait Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde endüstriyel tasarım başvurusu 3. şahısların itirazı amacıyla 6 ay süre ile ilan edilmektedir.
Yayın erteleme 30 aydan uzun olmamak suretiyle başvuru dosyası Türk Patent Enstitüsü nezdinde giriş aşamasında belirtilmek kaydıyla talep edilebilmektedir. Bu da tasarım sahibinin ürününün taklit edilmesine karşı koruma amaçlanarak uygulanmaktadır.
Tasarım sahibi endüstriyel tasarım dosyasında mevcut tasarımların tamamı ya da bir kısmı için yayın ertelemesi talep edebilmektedir.
Yayın ertelemesi sona eren tasarım başvuruları takip eden aya ait Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde 6 ay süre ile ilan edilmektedir.
Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescili
Uluslararası Endüstriyel Tasarım Tescili Türkiye’de tescil edilen bir tasarımın diğer ülkeler içinde geçerlilik sağlanması için, istenilen ülkelere ayrı ayrı başvuru yapmak gerekir.
Tasarım Tescili için Paris Sözleşmesi’ne üye herhangi bir ülkede ilk kez yapılan başvuru tarihinden itibaren, altı ay içinde diğer üye ülkelere başvuru yapıldığı ve rüçhan hakkı talep edildiği zaman, ilk başvuru tarihi ile diğer ülkeye yapılan başvuru tarihi arasında, aynı tasarım için başkaları tarafından yapılan başvurular ve tasarım tescilleri hükümsüz sayılır.
Rüçhan hakkı süresi içinde tasarımın kamuya sunulmuş olması, tasarımın yeniliğini etkilemez. Tasarım konusu ürün, tasarım tescili için başvuru yapılmadan önce, ulusal veya uluslararası sergilerde teşhir edilir ve sergide teşhir edildiği tarihten itibaren altı ay içinde tescil başvurusu yapılır ise, rüçhan hakkı talep edilerek başvuru yapılabilir. Yurtdışında tasarım tescili almak için iki yöntem kullanılabilir.